Fałszywe informacje, zwane kiedyś „plotkami”, „półprawdami”, funkcjonowały zawsze. Dziś, za sprawą ogólnodostępnego Internetu oraz Social Mediów, „fake newsy”, docierają do nas błyskawicznie i masowo.
W show biznesie, biznesie czy polityce intencją fake newsów jest pozyskanie szybkiego rozgłosu, ukrytego celu i zysku. W życiu prywatnym, ich rozpowszechnianie łączy się z chęcią przykucia uwagi, wzbudzenia sensacji, a wręcz zaszkodzenia komuś.
Ze względu na łatwy dostęp do nowych kanałów szerzenia informacji (Internet, Social Media) każdemu, kto zamieszcza informację przyświeca jeden cel – przebić się z nią przez konkurencyjne treści i dotrzeć do jak największej rzeszy odbiorców.
Odbiorców, którzy wybierają interesujące ich treści w ułamku sekundy, na podstawie wzbudzonego impulsu. To pcha coraz większą liczbę „twórców treści” do stosowania chwytliwych haseł, tytułów czy fejkowych informacji, półprawd. Do pójścia na skróty.
Głównym celem fake newsów, jest wpływanie na postrzeganie rzeczywistości odbiorcy i wywieranie wpływu na jego emocje, na kształtowanie nieadekwatnej oceny faktów oraz kształtowanie poglądów. Pośrednim efektem tych działań, jest z kolei kreowanie niebezpiecznych zachowań i skrajnych reakcji.
JAK ODRÓŻNIAĆ FAKE NEWSY I DEZINFORMACJĘ OD RZETELNYCH INFORMACJI?
- Sprawdzaj źródło informacji i jego wiarygodność. Korzystaj z tych pierwotnych, wysoko ocenianych, a nie wielokrotnie przekazywanych i modyfikowanych.
- Czytaj całą informację, a nie tylko szokujący, intrygujący nagłówek lub jej fragment.
- Sensacyjną informację sprawdź u innych źródeł. Nie przekazuj jej dalej bez wcześniejszego potwierdzenia jej prawdziwości.
- Nie buduj swojego obrazu rzeczywistości, poglądu, opinii w oparciu o jedną informację. Nie pozwól, by zawładnęła ona Twoimi emocjami.
Już starożytny filozof Sokrates nakłaniał do tego, by nie rozprzestrzeniać nieprawdziwych, złych i szkodliwych informacji. Zachęcał, aby „newsa”, którego chcemy przekazać dalej, przesiać przez TRZY SITA : prawdy, dobra i pożyteczności.
Mówi o tym poniższa przypowieść.
"TRZY SITA" - Michel Piquemal „Bajki filozoficzne”
Któregoś dnia zjawił się u filozofa Sokratesa jakiś człowiek i chciał się z nim podzielić pewną wiadomością.
– Posłuchaj Sokratesie, koniecznie muszę ci powiedzieć, jak się zachował twój przyjaciel.
– Od razu Ci przerwę – powiedział mu Sokrates – i zapytam, czy pomyślałeś o tym, żeby przesiać to, co masz mi do powiedzenia przez trzy sita?
A ponieważ rozmówca spojrzał na niego nic nierozumiejącym wzrokiem, Sokrates tak to objaśnił:
– Otóż, zanim zaczniemy mówić, zawsze powinniśmy przesiać to, co chcemy powiedzieć, przez trzy sita. Przypatrzmy się temu. Pierwsze sito to sito prawdy. Czy sprawdziłeś, że to, co masz mi do powiedzenia, jest doskonale zgodne z prawdą?
– Nie, słyszałem, jak o tym mówiono, i…
– No cóż… sądzę jednak, że przynajmniej przesiałeś to przez drugie sito, którym jest sito dobra. Czy to, co tak bardzo chcesz mi powiedzieć, jest przynajmniej jakąś dobrą rzeczą?
Rozmówca Sokratesa zawahał się, a potem powiedział:
– Nie, niestety, to nie jest nic dobrego, wręcz przeciwnie?
– Hm! – Westchnął filozof. – pomimo to przypatrzymy się trzeciemu situ. Czy to co pragniesz mi powiedzieć, jest przynajmniej pożyteczne?
– Pożyteczne? Raczej nie…
– W takim razie nie mówmy o tym wcale! – powiedział Sokrates. – Jeżeli to, co pragniesz wyjawić, nie jest ani prawdziwe, ani dobre, ani pożyteczne, wolę nic o tym nie wiedzieć. A i tobie radzę, żebyś o tym zapomniał.
PAMIĘTAJ! Żyjemy w czasach szybko rozprzestrzeniających się fake newsów, hejterów i osób, które z szerzenia dezinformacji zrobiły sobie źródło utrzymania. Miej tego świadomość, zanim pozwolisz, by te zjawiska Ciebie kształtowały.
