Pierwszej Pomocy Psychologicznej udzielić może KAŻDY, w obrębie swojego naturalnego środowiska społecznego.
Problem polega na tym, że niewiele osób wie jak jej udzielić i niewielu z nas uważa, że zaoferowanie komuś wsparcia psychologicznego, emocjonalnego jest rzeczą naturalną. Brak programów podnoszących poziom wiedzy na temat profilaktyki zaburzeń zdrowia psychicznego powoduje, że społeczeństwo nasze traktuje rozmowy o nim jako TEMAT TABU.
Tym czasem PIERWSZA POMOC PSYCHOLOGICZNA podobnie jak PIERWSZA POMOC PRZEDMEDYCZNA może uratować czyjeś zdrowie lub życie.
Ma także swoją strukturę, według której należy postępować by wsparcie było efektywne.
Składa się na nią 5 FILARÓW PPP
- Aktywne słuchanie
- Ocena sytuacji
- Priorytetyzacja
- Interwencja
- Zakończenie
Aktywne słuchanie, to budowanie kontaktu. Zasadniczy krok w udzielaniu pomocy psychologicznej, który jeśli zostanie zaniedbany czy niewłaściwie przeprowadzony może spowodować, że osoba nie otworzy się i nie przejdzie do kolejnego etapu.
- Zacznij od zauważenia osoby, która może potrzebować pomocy.
- Upewnij się, że się nie mylisz i właściwie odczytujesz sygnały. Zapytaj, czy chciałaby porozmawiać? Czy coś trudnego jej się przydarzyło? Daj do zrozumienia, że dostrzegasz, iż coś się dzieje. Okaż gotowość do wsparcia
- Uszanuj jej prawo do nieprzyjęcia pomocy, ale też pokaż, że jesteś obok z gotowością jej udzielenia. Pokazanie gotowości do wsparcia stanowi ogromną różnicę w stosunku do nieprzejawiania inicjatywy pomocy i zakładania, że osoba może jej nie chcieć.
- Zamilknij, nie bój się ciszy.
- Nie przerywaj i nie zadawaj zbyt wielu pytań.
- Nie oceniaj i nie pocieszaj, mówiąc, że nic się nie stało.
- Potwierdzaj, że słuchasz potakując i parafrazując.
Ocena sytuacji, rozumiana także jako ocena funkcjonowania osoby.
- Oceń, jak poważny jest stan emocjonalny osoby, czy jej reakcje są w normie, sprawdź jak się czuje.
- Spróbuj ustalić, czy miało miejsce jakieś wydarzenie krytyczne.
- W jakim momencie od ewentualnego zdarzenia jest osoba, jak długo się z tym mierzy.
Priorytetyzacja, czyli próba ustalenia co jest teraz najważniejsze oraz uporządkowania kroków, które należy wykonać. Jej zadaniem jest obniżenie lęku, przyniesienie ulgi i obudzenie przekonania, że wszystko da się opanować. Zapewnienie bezpieczeństwa i wsparcia w poradzeniu sobie z trudnymi dla kogoś emocjami.
- Zapytaj, co jest na ten moment dla tej osoby najważniejsze?
- Czego potrzebuje?
- Co jest najtrudniejsze?
Interwencja, czyli wstępny, krótkoterminowy plan i strategia działania.
- Chodzi o zmobilizowanie osoby w kryzysie do działania z wykorzystaniem własnych zasobów i metod radzenia sobie w trudnych sytuacjach.
- Nadanie kierunku skonkretyzowanym działaniom, które mają pomóc w przezwyciężeniu trudnego momentu.
- Wspólne ustalenie rozwiązań najbardziej pomocnych w danej sytuacji- rozwiązań „podpowiedzianych” przez osobę wspierającą.
Zakończenie, czyli co zrobić po naszej interwencji?
- Pozostań w kontakcie. Przynajmniej raz po rozmowie sprawdź, czy osoba nie potrzebuje dalszej pomocy.
- Zbuduj w niej poczucie, że może liczyć na Twoje wsparcie.
- Jeśli zauważysz długo utrzymujące się symptomy trudnych przeżyć, ukierunkuj osobę na skorzystanie ze wsparcia profesjonalisty.
CELE I POWODY UDZIELANIA PPP
Głównym celem udzielenia pomocy psychologicznej jest nakierowanie osoby na wychodzenie z kryzysowej sytuacji, poprzez udzielenie wsparcia emocjonalnego, adekwatną ocenę sytuacji i wskazanie możliwości dalszych kroków.
Powody udzielania PPP
- Trudne sytuacje przydarzają się każdemu i na różnym etapie życia i nie da się ich uniknąć.
- Osoby w kryzysie emocjonalnym z reguły są otwarte na przyjmowanie pomocy z zewnątrz ze względu na odczuwany dyskomfort. Często nie wiedza co mogą zrobić, gdzie jej szukać.
- Adekwatne, umiejętne zareagowanie na czyjś kryzys emocjonalny może uchronić osobę przed poważniejszymi zaburzeniami zdrowia psychicznego — depresją, stanami lękowymi czy uzależnieniami. PPP ma więc działanie PREWENCYJNE.
- Kryzys emocjonalny ma charakter czasowy. Przeważnie sami sobie radzimy z wychodzeniem z niego. Są jednak osoby, które na skutek pewnych zdarzeń potrzebują pomocy innych osób, by powrócić do optymalnego funkcjonowania. Udzielone im na wczesnym etapie psychologiczne, emocjonalne wsparcie często warunkuje ich powrót do dobrostanu.
Kondycja psychiczna i emocjonalna osoby udzielającej PPP.
Jednym z kluczowych warunków efektywnie udzielonej pomocy psychologicznej jest dobra kondycja psychiczna i emocjonalna osoby, która jej udziela.
- Wskazane są emocje takie jak: spokój, opanowanie, akceptacja, życzliwość, troska czy racjonalne myślenie, skupienie i energiczność. Jeśli ich zabraknie, trudno będzie zadbać o druga osobę a można przy tym narazić siebie na zbytnie obciążenie.
- Ważna jest szczera ocena swoich możliwości pomagania właśnie teraz, w tej konkretnej sytuacji kryzysowej.
- Potrzebne jest uwzględnienie własnych problemów osobistych, rodzinnych, które pod wpływem dodatkowych obciążeń mogą wywołać silny stres i nieoczekiwane reakcje psychosomatyczne.
